Suların kalitesinde oluşan bozulmaları veya yayın organlarındaki yayınları fırsat bilen ticari kuruluşlar evsel su arıtım sistemlerini pazarlamaya çalışmaktadırlar. Evsel su arıtım cihazları değişik yöntemler kullanarak arıtım yapan cihazların genel adıdır. Mekanik filtreli sistemler, kimyasal sistemler, yumuşatıcı cihazlar, anyon değiştiriciler, ultraviyole ışın kullanarak dezenfekte ediciler, ters ozmoz sistemiyle arıtım sağlayanlar, ozonlayıcılar, klorlayanlar vb. birçok yöntem kullanılabilmektedir. Bütün bu yöntemlerin hepsi aynı isimle (evsel su arıtım cihazları) ifade edilse de farklı etkileri, avantaj ve dezavantajları yanında, farklı düzeyde zararları ve faydaları olduğu açıkça bilinmektedir. Dolayısıyla bütün arıtım cihazlarının hepsi için geçerli olan bir yargıda bulunmak mümkün değildir. Ancak, hangi arıtım sistemi kullanılırsa kullanılsın;
- Tek bir arıtım sisteminin suyla ilgili sorunların tamamını çözemeyeceği bilinmelidir,
- Her bir sistemin diğerlerine göre olumlu yönleri olduğu gibi olumsuz yönleri vardır,
- Bu sistemlerin hepsi mutlaka bakım, izleme ve temizleme gerektirmektedir,
- Arıtılacak suyun özelliğini bilmeden arıtım cihazı seçilmemedir.
Yukarıda da söz edildiği gibi hangi sistem olursa olsun bakım ve temizliğe gereksinim vardır. Eğer uygun temizlik yapılmazsa arıtımı sağlayan cihazın filtre, süzgeç, arıtım haznesi, pompa vb. yerlerinde hastalık yapıcı mikroorganizmalar çoğalıp koloni oluşturabilmektedir. Bakım, temizlik, filtre değiştirme vb. işlemler bireyler tarafından en çok unutulan konulardandır. Bu nedenle arıtım işi bireylere ve ailelere bırakılamaz.
Suyun musluktan temiz, sağlıklı ve güvenilir olarak akması yerel yönetimlerin en önemli vazifesidir. Yaşamın ve sağlığın kaynağı olan suyu topluma ulaştırmak bir kamu hizmeti olup, bireylere bırakılamaz. Gerek küçük yerleşim birimleri, köy ve beldeler için, gerek büro, okul hastane ve kamu binaları gibi toplu yaşanılan yerler, gerekse de evlerde arıtım cihazıkullanmak birçok sağlık riskini beraberinde getirmektedir.
Pazarlama ve Tanıtımlarda Yanlış Bilgilendirmeler Yapılmaktadır.
Ticari kuruluşların evsel su arıtım cihazlarını pazarlarken yaygın olarak kullandığı yöntemlerden birisi; elektrotların normal çeşme veya damacana suyuna sokularak çalıştırıldığında (elektroliz işlemi yapıldığında) suyun sarımsı kahverengi bir renk almasıdır. Yüzme havuzu dezenfeksiyonunda da sık olarak karşılaşılan bu durum demir elementi ile klorun reaksiyonu sonucu meydana gelmektedir. Klorür iyonları suda normalde bulunması gereken iyonlardandır. Eğer normal miktarlarda klor veya klorür içeren suyun içine anot ucunda yüksek miktarda demir içeren elektroliz çubukları koyarak elektroliz işlemi yaparsanız, anot ucunda bulunan demir çözünerek suya geçecek ve su sarımsı kahverengi bir renk alarak suda çökeltiler oluşacaktır.
Ters ozmoz sistemi ile çalışan artıma cihazları sudaki iyonları ve özellikle de kloru daha çok tuttuklarından bu sularda renk değişimi ve çökelti olmayacaktır, ancak bu suya az miktarda sofra tuzu kattığınızda arıtılmış suyun da renginin değiştiğini, çökelti oluştuğunu ve sudaki bu değişikliklerin sudaki kirlilikten değil klorür miktarından ve elektroliz çubuğunun anot ucundaki yüksek miktardaki demirden kaynaklandığını görebilirsiniz. Sodyum ve klorür dışında elektroliz çubukları arasındaki iletkenliği sağlayacak ve anottaki demirin elektrolizini gerçekleştirecek farklı bir bileşik varlığında da anot ucunda bulunan demirden dolayı -daha az olmakla birlikte- suda renk değişimi ve çökelti meydana gelecektir.
Yapılan laboratuar çalışmalarında evsel arıtım cihazlarının tamamının ilk birkaç ay kaliteli arıtım sağladığı, daha sonra mikrobiyolojik kirlenmenin başladığı, altıncı aydan sonra bütün cihazlarda üreme olduğu tespit edilmektedir. Sonuç olarak hangi yöntemle arıtırsa arıtsın, su arıtma cihazlarının kullanımı halk sağlığı açısından önemli tehditler oluşturabilmektedir. Suların kalitesinde oluşan bozulmaları veya yayın organlarındaki yayınları fırsat bilen ticari kuruluşların evsel su arıtım sistemlerini pazarlamalarına fırsat verilmemelidir.
Damacana suları evlerden akan suyun yerini alamaz
– Temiz, güvenli ve yeterli miktarda su yaşam için vazgeçilmez bir öğedir. Bu nedenle sağlık hakkı ve yaşam hakkı ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle herkesin temiz, güvenli ve yeterli miktarda suya erişme hakkı vardır.
– Bu miktarda suyu herkese damacana ile su taşımak olanaklı değildir. Damacana ile evlere su taşımak akılcı ve pratik bir yol değildir.
– Damacana ile suların taşınmasında temel kaygılardan biri ticaridir. Ticari etkenler ve yanıltıcı reklamlar nedeni ile damacana su tüketimi artmaktadır.
– İçme ve kullanma suları ayrı değildir. Damacana suları genellikle sadece içme amaçlı kullanılmaktadır. Yemek pişirmek, sebze ve meyve yıkamak, el ve vücut temizliğinde kullanılmamaktadır. Oysa buralarda kullanılan su da içilebilir su özelliğinde olmalıdır, bir çok belediye de bunu sağlamaktadır.
– Damacana suları şehir şebeke suları ile karşılaştırıldığında sağlık açısından bir üstünlükleri yoktur. Sadece içindeki mineral oranları düşük olduğu için içimi daha yumuşaktır. Ancak kalsiyum ve magnezyumdan zengin suların sağlık açısından daha yararlı olduğu düşünülmektedir.
– Damacana suları şehir şebeke suları ile karşılaştırıldığında sağlık açısından bazı riskler getirmektedir. Bunlardan biri, polikarbonat şişelerin yapıtaşı olan bisfenol A (BPA)’nın içilen suya geçme riskidir. Suyun damacana şişede kalış süresi uzadıkça, ortam sıcaklığı arttıkça, güneş ışığına maruz kaldıkça, şişenin iç yüzeyindeki mikro çatlaklar arttıkça bu risk artar. Vücuttaki hormonlara benzeyen yapısı nedeniyle BPA’nın prostat ve meme kanserine yol açabileceği, farelerde beyin ve üreme sistemi gelişimine etkilerinin olduğu, hamilelik döneminde maruz kalınca vücut ağırlığında artışa ve yağlanmaya yol açtığı, deney hayvanlarında şeker hastalığı, erken ergenlik ve sinir sistemi sorunlarıyla ilişkili olduğu saptanmıştır. Güvenli olduğu bildirilen düzeyin yüzlerce kat altındaki dozlarda deney hayvanlarına olumsuz etkiler belirlenmiştir.
– Damacana sularındaki riskleri yönetmek şebeke (evlerden akan) sularındaki risklere göre daha zordur. Damacana sularındaki riskler sadece kaplardan kaynaklanmaz aynı zamanda kaynak, saklama ve taşıma koşulları ile de ilişkilidir.
– Ülkemizde damacana sularında yapılan denetimlerde önemli ölçüde içime uygun olmayan su bulunmuştur. Bu önemli bir halk sağlığı sorunudur, bu suların denetimi sıkılaştırılmalı, sağlığa uygun olmayan su satışı önlenmelidir.
– Şehir şebeke sularının bir kısmı da sorunludur, iyileştirmeye ihtiyaç vardır. Şehir şebeke sularına ilişkin yapılan analizler basın yayın ve internet üzerinden toplumla paylaşılmalı denetimler topluma da açık yapılmalıdır.
– Şehir şebeke suyu temiz olan yerlerde şebeke suları tercih edilmelidir.
– Sayılan nedenlerden dolayı yapılacak öncelikli iş yerel yönetimlerin topluma şebeke yoluyla sağlıklı ve temiz suyu ulaştırmasıdır. Bu görev hiçbir şekilde aksatılamaz ya da devredilemez.
Ancak bu görevin yerine getirilmediği zorunlu hallerde yapılması gereken; şişe ve damacana sularını içme suyu olarak kullanmak, klorlu şebeke suyunu temizlik amacıyla kullanmaktır. Bu arada bir an önce şebeke suyunun içme suyu standartlarına getirilmesini sağlamak asıl hedef olmalıdır. Damacana suları kullanılacaksa, damacana pompası kullanılmamalı veya pompalar sık sık çamaşır suyu ile dezenfekte etmelidir.
Arıtım cihazlarının, çok özellikli su gerektiren laboratuar vb. yerler için uygun olabileceği bilinmeli bu tür yerlerde de arıtım cihazından çıkan suyun kalitesi aylık olarak kontrol edilmelidir. Arıtım cihazı seçerken de suyun hangi parametresinin arıtılmak istendiği bilinerek buna yönelik uygun cihaz seçilmelidir.
Çeşmeden akan su içilebilir olmalıdır, bu kamusal bir görevdir. Başta yerel yönetimler olmak üzere tüm kamu ve toplum bu konuda duyarlılık göstermelidir.
Eğer sizlerde arıtma cihazı almak isterseniz aşağıda ki iletişim adreslerimiz üzerinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Su Arıtma Cihazı İletişim Bilgilerimiz:
Adres: Özevler Mah. Vatan Cad. No:19/C / Yenimahalle / Ankara
Gsm: 0507 000 05 06
Gsm: 0535 685 10 10
Tel: 0312 911 18 39
Tel: 0850 304 18 39
Sinop Su Arıtma Cihazı - 0507 000 05 06 